یادداشت دکتر یوسف رشیدی در روزنامه ایران

دکتریوسف رشیدی، عضو هیاًت علمی گروه فناوری های محیط زیست پژوهشکده علوم محیطی، درمصاحبه ای با روزنامه ایران در تاریخ 4 دی 1399 به توضیحاتی پیرامون عوامل تولید؛ مقصر اصلی آلودگی هوا پرداخت.

غلظت آلودگی هوا در هر منطقه تابع دو پارامتر تولید آلودگی (از خودروها، صنایع و منازل) و شرایط هواشناسی است. شرایط هواشناسی (شامل وزش باد، تابش خورشید، دما، وارونگی دما و پایداری) مقصر آلودگی هوا نیستند و نباید در ماه‌های سرد سال مشکلات آلودگی هوا را به گردن آنها انداخت، بلکه مقصر اصلی آلودگی هوا عوامل تولید است که شامل منابع ثابت و متحرک است. مشابه هر فرآیندی در صورتی که ما کاری کنیم نتیجه آن را خواهیم دید و مثال های متعددی در ارتباط با آلودگی هوا در این زمینه می‌توان اشاره کرد. کاهش بسیار قابل ملاحظه سرب از هوای تهران، کاهش الیاف آزبست و کاهش آلاینده منواکسیدکربن نتیجه اقدامات دهه ۸۰ شمسی است، اما متأسفانه در سال‌های اخیر اقدامات مؤثری نظیر از رده خارج شدن خودروهای فرسوده کلاً تعطیل شده است. نوسازی و ارتقای ناوگان حمل‌و به نقل عمومی که رکن اصلی کاهش آلودگی هوا است نیز متأسفانه وضعیت مناسبی ندارد. حال سؤال اساسی این است که چگونه با اقدامات منفی بتوان شاهد کاهش آلودگی هوا شد؟

در دنیای امروز با اندکی جست‌و‌جو در اینترنت می‌توان به تجارب کشورهای موفق در خصوص آلودگی هوا دسترسی داشت و کاملاً مشخص است که تمرکز اصلی اقدامات روی توسعه سیستم حمل‌ونقل عمومی است و در کنار آن اقدامات دیگر شامل کم کردن انتشار آلاینده‌ها از خودروها و ارتقای کیفیت سوخت و معاینه فنی و غیره. نکته مهم در کشور ما این است که اطلاع موثقی از این مسأله که خودروهای تولیدی تا چه زمانی استاندارد تولید را رعایت می‌کنند وجود ندارد. اطلاعات معاینه فنی خودروها به دلایل مختلف نمی‌تواند مرجع قابل اطمینانی از وضعیت خودروهای شهر ارائه نماید. به‌عنوان یک پیشنهاد جدی لازم است تا خودروسازان قطعه کاتالیست خودرو را گارانتی مادام‌العمر کنند تا بتوان اطمینان داشت که تمامی خودروهای سیال در شهر در استاندارد تولید خود هستند. نکته اساسی دیگر نظارت بر آلودگی صنایع بزرگ نظیر نیروگاه‌ها است تا شائبه استفاده از سوخت‌های سنگین برطرف گردد. بهتر است این صنایع اطلاعات سیستم‌های پایش آنلاین نصب شده را در اختیار عموم بگذارند تا به‌عنوان مقصرین آلودگی هوا بین افکار عمومی جامعه قلمداد نشوند. حل مسأله آلودگی هوا بیش از نیاز به منابع مالی نیازمند یک دانش پویا و جامع از عوامل تأثیرگذار بر آن است و قطعاً این مسأله با کار و تلاش و تفکر علمی قابل حل است و ارتباط دادن همه بخش‌های آن به مشکلات مالی کشور درست نیست.​