در ایران، اربعین به عنوان یک تمدن پذیرفته شده است

دومین همایش بین‌المللی اربعین و تمدن نوین اسلامی به میزبانی دانشگاه شهید بهشتی و با مشارکت تعدادی از دانشگاه‌ها و مراکز علمی ایران و عراق، شنبه 6 خرداد 1402 برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، این همایش به همت کمیته فرهنگی اربعین و اتحادیه دانشگاهیان عراق، شعبه کربلای معلا و با حضور جمعی از روسای دانشگاه‌های کشور عراق و محققان و اندیشمندانی از کشورهای لبنان، هند، پاکستان و افغانستان برگزار شد.

دکتر سیدمحمودرضا آقامیری، سرپرست دانشگاه در سخنانی با خیرمقدم، از میزبانی مهمانان امام حسین (ع) اظهار خرسندی نمود. ایشان با معرفی دانشگاه گفت: دانشگاه شهید بهشتی یکی از دانشگاه‌های بزرگ ایران است که بیش از 20 هزار دانشجو در آن مشغول به تحصیل هستند. امیدوارم در کنار دانشگاه‌های عراق در تمدن اربعین نقش داشته باشیم.

دکتر آقامیری با تاکید بر تعمیق روابط با مراکز علمی، به سفر اخیر به کشور عراق اشاره کرد و خاطر نشان شد: روز گذشته در عراق با آقای حیدر، معاون وزیر علوم این کشور دیدار و گفت و گو کردم؛ در این دیدار مراتب علاقمندی مسئولان دانشگاه شهید بهشتی را برای گسترش ارتباط و تعامل با دانشگاه‌های عراق اعلام کردم.

سرپرست دانشگاه با ارائه آمار در خصوص مقالات رسیده به همایش گفت: برای برگزاری این همایش از مدت‌ها پیش برنامه‌ریزی شده است. تعداد 116 مقاله به دبیرخانه همایش بین‌المللی اربعین و تمدن نوین اسلامی ارسال شده است که از این تعداد مقاله، 60 درصد به زبان فارسی و مابقی به زبان عربی از کشورهای ایران، عراق و لبنان است. پس از دو مرحله داوری، 59 مقاله  انتخاب شده در نهایت 20 مقاله برتر در سه گروه در طول همایش ارائه می‌شود. همچنین مجموع مقالات در قالب دو جلد منتشر شده است.

وی در خصوص حضور و مشارکت محققان کشورهای اسلامی در همایش اربعین یادآور شد: در این همایش، میزبان 50 نفر از محققان از دانشگاه ها و مراکز پژوهشی عراق از دانشگاه‌های بغداد، مستنصریه، دانشگاه فرات الاوسط، کربلا و بیت الحکمه و کوفه و 20 نفر از اندیشمندان کشورهای لبنان، هند، پاکستان و افغانستان هستیم.

دکتر آقامیری با اشاره به نقش دانشگاه‌ها در ایجاد تمدن اربعین تصریح کرد: پدیده اربعین، آفریده مردم است. امروز اربعین با قدمت 1400 سال در حال تبدیل شدن به یک تمدن است. در واقعه عاشورا زینب (س) رسالت خود را انجام داد، در طول اعصار گذشته مردم نیز رسالت خود را انجام دادند و به صورت خودجوش و بدون آموزش‌های کلاسیک و آکادمیک این حرکت بزرگ را انجام دادند. ما دانشگاهیان قرار است هدایت کننده جامعه باشیم و اربعین را به عنوان وسیله‌ای برای گردهم آمدن انتخاب کرده‌ایم و به دنبال مردم حرکت می‌کنیم. این امر، انگیزه مهم برای برگزاری این همایش در دانشگاه شهید بهشتی بود تا در کنار علما و اساتید، رسالت خود را به مرحله عمل برسانیم.

سرپرست دانشگاه افزود: تمدنی که زینب آفرید، زنده و حاضر است و ما موظفیم آن را زنده نگه داریم. در تمدن‌سازی نباید به حرف بسنده کنیم باید رسالت خود را عملی انجام دهیم. بهره‌گیری از ظرفیت تمدنی اربعین، زنده نگه داشتن نمودهای اربعین و تمدن نوین اسلامی و آرمان شهر مهدوی نباید در حد شعار و عنوان باقی بماند. در ایران، اربعین به عنوان یک تمدن پذیرفته شده است.

دکتر آقامیری با اشاره به رسالت دانشگاه‌ها در زنده نگه داشتن تمدن اربعین اظهار داشت: باید شهرهای اربعینی از پیشرفته‌ترین شهرهای جهان باشند. باید حسینیان و اربعینیان از نظر علمی، تمدنی، شهرسازی و تمام فاکتورهایی که یک اجتماع را می‌سازد، قدرتمندترین مردم جهان باشیم. شهرهای نجف، کربلا، مشهد و قم صرفاً مربوط به کشورهای ایران و عراق نیست بلکه اختصاص به تمدن شیعه دارند. این شهرها باید در شأن و عظمت امام حسین (ع)، امام رضا (ع) و حضرت علی (ع) باشند. باید همه تخصص‌های خود را برای زنده نگه داشتن تمدن اربعین به کار گیریم.

وی افزود: همه دانشگاه های ایران با افتخار آماده هستند تا این تمدن را بسازند.  در این مسیر، پنج دانشگاه بزرگ ایران براساس وظیفه وارد شدند تا از دانشگاه سبطین عراق حمایت و پشتیبانی کنند چرا که معتقدیم که دانشگاه سبطین به دلیل وابستگی به عتبه حسینی و امام حسین (ع) باید برجسته‌ترین و متفاوت‌ترین دانشگاه جهان اسلام باشد

دکتر آقامیری در پایان تاکید کرد: آمادگی خودمان در همه زمینه ها را برای دگرگون کردن شهرهای شیعی کربلا، نجفف مشهد و قم اعلام می‌کنیم تا بتوانیم نمادی از شهر حسینی را به نمایش بگذاریم.

دانشگاه شهید بهشتی پیشتاز همکاری‌های مشترک علمی با دانشگاه‌های عراق

دکتر منیر الدعمی، رئیس مجمع دانشگاهیان کربلا در سخنانی از میزبانی دانشگاه شهید بهشتی قدردانی کرد و دانشگاه شهید بهشتی را پیشتاز همکاری‌های مشترک علمی با دانشگاه‌های عراق خواند و به توافق نامه‌ای که در سال 2004 بین این دانشگاه و دانشگاه‌های عراق منعقد شده است اشاره کرد.

دکتر الدعمی با اشاره به اهداف و سابقه برگزاری همایش اربعین گفت: نخستین همایش در در 10 شعبان 1443 در شهر کربلا با همکاری دانشگاه اهل بیت برگزار شد که همایش موفقی بود. دومین همایش، امروز به میزبانی دانشگاه شهید بهشتی با مشارکت اندیشمندانی از 20 مرکز علمی از کشورهای مختلف در حال برگزاری است.

رئیس مجمع دانشگاهیان کربلا از برگزاری سومین همایش با موضوع «معرفت و رسالت حسینی» در کربلا خبر داد.

دکتر عبدالامیر عزیز القریشی، مدیر مرکز مطالعات و پژوهش عتبه حسینی و معاون حرم حسینی (ع) نیز در سخنانی، اربعین و چهلم فردی که از دنیا رخت بر می بندد را یک پدیده جاری در جامعه عنوان کرد که رمز و رموز خاص به خود را دارد. ایشان زیارت اربعین حسینی را حماسه‌ای دانست که چهره جدیدی از واقعه عاشورا را آشکار ساخت؛ چهره‌ای که نه تنها به عزاداری می‌پردازد بلکه جنگ کلمه، تدبیر و تدبر را نمایان ساخت.

دکتر القریشی افزود:  تلاش‌های فراوانی  برای مطرح شدن و شناساندن حماسه بزرگ اربعین صورت گرفته است زیرا معتقدیم زیارت اربعین محرک و پیشران بسیار بزرگی برای حیات بشری است. در برابر مراکز فراماسونری و  شیطانی که در صدد تخریب ارزش‌های انسانی هستند، ما پژوهشگران اسلامی وظیفه داریم در برابر آنها قلمفرسایی کنیم و بایستیم.

وی ضمن معرفی مرکز مطالعات و پژوهش عتبه حسینی گفت این مرکز در سال 2014 تشکیل شده است و  با 17 دانشگاه عراقی همکاری دارد. در این مدت سعی شده که اربعین در مجامع بین‌المللی ثبت شود.

حجت الاسلام و المسلمین سید عبدالفتاح نواب، نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت در سخنانی با اشاره به مسیر شکل‌گیری امت اسلامی در قرآن کریم بیان داشت: تکوین امت اسلامی بر محور اطاعت از خداوند و حول پیامبر (ص) و ادامه راه اوست. پیش‌نیاز شکل‌گیری تمدن اسلامی، امت است که انبیاء الهی در راستای رسالتشان در این مسیر حرکت و ایفای نقش کرده‌اند. اگرچه کار انبیا فراتمدنی است اما ساخت امت، براساس تعلیم و تربیت جامعه برمبنای مکتب وحیانی، عملی مستمر است که رهاورد آن ایجاد و اعتلای تمدن است.

وی افزود: ارکان تمدن از جمله اخوت، بر محور ایمان است و جامعه ایمانی بر محور انس و الفت و پیوندهای قلبی شکل می‌گیرد. قرآن کریم انس و الفت قلوب را از نعمتهای خداوند بر می‌شمرد که به وسیله اسلام به جامعه و امت اسلامی ارزانی شده است.

نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت، رسیدن به تمدن نوین اسلامی را هدف غایی جمهوری اسلامی عنوان کرد و اظهار داشت: در گذر زمان شاهد ظهور و افول تمدن‌های منطقه‌ای هستیم اما اهداف لایه به لایه قیام حسینی با گذر زمان کهنه نمی‌شود.

 بازگشت به اسلام به معنای بازگشت به گذشته نیست

حسن رحیم پورازغدی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در سخنانی با اشاره به ضرورت برگزاری همایش اربعین گفت: این همایش نشان از این دارد که می‌توانیم به نام حسین (ع) در عصر جدید دوباره تمدن‌سازی کنیم.

وی با اشاره به مشترکات تاریخی دو کشور ایران و عراق اشهار داشت: سابقه ایران و عراق نشان می‌دهد که این منطقه، تمدن‌ساز بوده است و قرن‌ها مرکز تمدن بزرگ اسلامی، دانشمندان بزرگ و کتابخانه‌ها و دانشگاه‌های بزرگ بوده است. تاریخ ایران و عراق به هیچ وجه از هم قابل تفیکیک نیست و به جز تفاوت در زبان همیشه یک تاریخ بوده است؛ مردم ایران، شهرهای عراق به ویژه عتبات عالیات را شهر بیگانه نمی‌دانند.

رحیم پورازغدی با برشمردن ویژگی‌های تمدن نوین اسلامی، بیان داشت: هم در جنبه سلبی یعنی براندازی ظلم و هم در جنبه ایجابی یعنی تمدن‌سازی، پرچم در دست امام حسین (ع) است. باید اتاق فکر مشترک داشته باشیم تا ببینیم تمدن جدید اسلامی با همه ضرورت‌های معاصر چگونه قابل بازسازی است. بازگشت به اسلام به معنای بازگشت به گذشته نیست. ما نمی‌خواهیم به تمدن اسلامی قرن‌های قبل برگردیم، حرکت به سوی آینده با مبانی و آیات اسلامی و با بهره‌گیری کامل از عقل، عقلانیت و تجربه بشری با معیار توحیدی و وحیانی است.

رحیم پورازغدی ادامه داد: پس از این جنبه ایجابی و تمدن‌سازی با نگاه به حسین بن علی (ع) شروع می‌شود که اولین نمونه آن در زیارت و راهپیمایی اربعین است، بزرگترین پیاده‌روی در دنیا به‌نام امام حسین (ع) اتفاق می افتد. در شرق و غرب عالم به لحاظ کمی و کیفی چنین راهپیمایی وجود ندارد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پاسخ به این پرسش که در زیارت اربعین چه اتفاقی می‌افتد؟ گفت: در راهپیمایی اربعین مسابقه بر سر خدمت کردن است؛ همه جای دنیا دعوا بر سر خوردن است اما در راهپیمایی اربعین رقابت بر سر خوراندن است. در مسیر اربعین معنویت، اخلاق، عشق، گذشت و فداکاری و خدمت‌رسانی بدون توقع می‌بینید. ما می‌خواهیم فرهنگ اربعین جهانی شود و همه اینگونه با هم رفتار کنند.

وی با برشمردن خصوصیات تمدن حسینی گفت: سید الشهدا در دعای عرفه نسبت توحیدی را بیان می‌کند؛ تمدن جدید اسلامی در کلمات و سلوک حسین بن علی (ع) کاملا آشکار و واضح است. اَللّهُمَّ اجْعَلْنی اَخْشاکَ کَانّی اَراکَ ... رابطه تمدن جدیدی که باید به وجود بیاید با خداوند اینگونه است؛ رابطه سعادت و تقواست.