مرکز پژوهشی ورزش معلولین
بهمنظور بهکارگیری و توسعه علوم ورزشی در حوزه ورزش معلولين در سطح منطقهای، ملی و بینالمللی، مرکز پژوهشی ورزش معلولین با دو حیطه کلی ورزش قهرمانی و سلامت معلولین تاسیس میگردد. مرکز پژوهشی معلولین با تایید در شورای دانشگاه شهید بهشتی در دانشکده علوم ورزشی و تندرستی این دانشگاه از تاریخ 30 شهریور 1400 شروع بهکار میکند. این مرکز دارای شخصیت حقوقی مستقل نبوده و وابسته به دانشکده علوم ورزشی و تندرستی دانشگاه شهید بهشتی است. اعضای پیوسته این مرکز را اعضای هیاتعلمی دانشکده علوم ورزشی و تندرستی دانشگاه شهید بهشتی و اعضای وابسته آن را اعضای هیاتعلمی سایر دانشگاهها و موسسات پژوهشی داخلی و خارجی تشکیل خواهند داد. این مرکز در دو حوزه ورزش قهرمانی و ورزش سلامتی فعالیت میکند و به پژوهش در زمینههای فیزیولوژی، رفتار و روانشناسی، بیومکانیک و آسیب و اصلاحی خواهد پرداخت.
ورزش قهرمانی معلولین:
زمانیکه صحبت از ورزش قهرمانی معلولین میشود، فراتر از نقش درمانی و پیشگیری ورزش صحبت میکنیم. در ورزش قهرمانی اولویت بهبود اجرای ورزشی و رسیدن به اوج عملکرد ورزشی است. حضور ورزشکاران معلول در رقابتهای ورزشی ملی، قاره ای و بینالمللی فرصت عالی را برای اثبات تواناییهای شخصی، کسب افتخار و ایجاد انگیزه در ورزشکاران جوان فراهم میآورد. قابتهای پارالمپیک به عنوان بالاترین سطح ورزش معلولین، هر چهار سال یکبار با ۲۲ رشته تابستانی و ۶ رشته زمستانی در دو بخش آقایان و خانمها برگزار میشود. کلاسبندی، بخش جداییناپذیر ورزش معلولین بهحساب میآید که به منظور تحقق رقابت عادلانه و برابر در تمام سطوح ورزشی انجام میشود. ورزشکاران برای حضور در رقابتهای ورزشی مختلف قبل از شروع مسابقات تستهای ویژه بدنی و عملکردی را به منظور کسب شرایط لازم انجام میدهند. ورزشکاران از نظر ۱- اختلال در قدرت عضلانی ۲- محدوده حرکتی غیرفعال ۳- کمبود عضو ۴- تفاوت طول پاها ۵- کوتاهی بیش از حد قد ۶- هایپرتونیا ۷- آتاکسی ۸- آتتوز بررسی میشوند و با توجه سطح محدودیت میتوانند در رشتههای مختلف شرکت کنند.
بههمین منظور در این حوزه نیز تمرکز مرکز پژوهشی معلولین بر تحقیقاتی با اهداف بهبود اجرای ورزشی و دستیابی به اوج عملکرد ورزشی از دیدگاههای فیزیولوژیکی، بیومکانیکی، روانی و آسیبشناسی خواهد بود. هدف از انجام این تحقیقات پیدا کردن بهترین و بهصرفهترین راه برای دستیابی به حداکثر توانایی و در نهایت پیروزی ورزشکاران در رقابتهای سطح ملی و بینالمللی است.
بههمین منظور در این حوزه نیز تمرکز مرکز پژوهشی معلولین بر تحقیقاتی با اهداف بهبود اجرای ورزشی و دستیابی به اوج عملکرد ورزشی از دیدگاههای فیزیولوژیکی، بیومکانیکی، روانی و آسیبشناسی خواهد بود. هدف از انجام این تحقیقات پیدا کردن بهترین و بهصرفهترین راه برای دستیابی به حداکثر توانایی و در نهایت پیروزی ورزشکاران در رقابتهای سطح ملی و بینالمللی است.
ورزش سلامت معلولین
به عارضهای که در نتیجه یک نقص بهوجود میآید و انجام دادن فعالیتهای طبیعی فرد را بهطریقی محدود یا با مانع مواجه میکند را معلولیت میگویند. معلولین تقسیمبندیهای متفاوتی از دیدگاههای گوناگون دارند. در یکی از این تقسیمبندیها معلولین را به سه گروه معلولین حسی که شامل معلولین شنوایی و بینایی هستند، معلولین جسمی و حرکتی که شامل معلولین سیستم اعصاب مرکزی یا محیطی مانند قطع نخاع، فلج اطفال، فلج مغزی، معلولین قطع و نقص عضو و معلولین آسیب دیده ارگانهای داخلی مثل دیابت، آسم و غیره هستند و معلولین ذهنی روانی که شامل اختلالات رفتاری، کمتوان ذهنی و مشکلات روانی منگولیت هستند، تقسیم میکنند.
یکی از راههای مفید برای کمک به معلولین برای ورود به عرصه اجتماع و بروز تواناییهای فردی و در نتیجه افزایش حس استقلال در آنها روی آوردن به سمت فعالیتهای بدنی و ورزش است. فعالیتهای ورزشی منظم محرک قوی برای به حرکت در آوردن معلولین در جریان زندگی عادی محسوب میشوند و تا جایی پیش میرود که از حد سرگرمی فراتر رفته و نقش درمان و پیشگیری از عوارض معلولیت را برعهده دارد. ورزش با روحیهای نفیگرای، افسردگی ناشی از معلولیت، انزواطلبی و مشکلات متعدد و گوناگون دیگر مقابله میکند و با مقاوم کردن معلولین در برخورد با این عوارض نامطلوب، اثرات سوء آنها را کاهش میدهد یا به کلی از میان میبرد. اثرات ارزشمند ورزش در ورزش سلامت معلولین به عنوان 1- یک عامل کلینیکی بالینی و درمانی (از دیدگاه حرکتی)، 2- یک عامل هماهنگ کننده ارگانیسمهای بدن (از دیدگاه فیزیولوژیکی)، 3- یک عامل تفریحی نشاطبخش (از دیدگاه روانی)، 4- یک عامل پیوستگیهای اجتماعی (از دیدگاه اجتماعی) مورد توجه قرار میگیرد.
یکی از راههای مفید برای کمک به معلولین برای ورود به عرصه اجتماع و بروز تواناییهای فردی و در نتیجه افزایش حس استقلال در آنها روی آوردن به سمت فعالیتهای بدنی و ورزش است. فعالیتهای ورزشی منظم محرک قوی برای به حرکت در آوردن معلولین در جریان زندگی عادی محسوب میشوند و تا جایی پیش میرود که از حد سرگرمی فراتر رفته و نقش درمان و پیشگیری از عوارض معلولیت را برعهده دارد. ورزش با روحیهای نفیگرای، افسردگی ناشی از معلولیت، انزواطلبی و مشکلات متعدد و گوناگون دیگر مقابله میکند و با مقاوم کردن معلولین در برخورد با این عوارض نامطلوب، اثرات سوء آنها را کاهش میدهد یا به کلی از میان میبرد. اثرات ارزشمند ورزش در ورزش سلامت معلولین به عنوان 1- یک عامل کلینیکی بالینی و درمانی (از دیدگاه حرکتی)، 2- یک عامل هماهنگ کننده ارگانیسمهای بدن (از دیدگاه فیزیولوژیکی)، 3- یک عامل تفریحی نشاطبخش (از دیدگاه روانی)، 4- یک عامل پیوستگیهای اجتماعی (از دیدگاه اجتماعی) مورد توجه قرار میگیرد.
اهداف
مرکز پژوهشی معلولین با رویکرد پژوهشی، آموزشی و توانمندسازی از 30 شهریور 1400 آغاز به فعالیت میکند. اهداف این مرکز به شرح زیر است:
- 1- طراحی، ارائه و اجرای طرحهای پژوهشی ملی و بینالمللی در راستای حل چالشها و مشکلات ورزش معلولین
- 2- تولید محتواهای علمی قابل استناد (کتاب، مقاله و غیره) متناسب با نیازهای علمی - عملی ورزش معلولین
- 3- احصای دادههای مربوط به وضعیت فعلی ورزش معلولین کشور جهت تهیه بانکهای اطلاعاتی مبتنی بر نیازمندیهای این حوزه
- 4- تسهیل بهرهمندی سازمانها، نهادها و مراکز اجرایی از امکانات علمی - پژوهشی مرکز و سایر بخشهای دانشگاه
- 5- انتقال یافتههای علمی - پژوهشی از پژوهشها و طرحهای اجراشده در مرکز و سایر مراکز ملی و بینالمللی به سطح جامعه و بهمنظور بهرهمندی دستگاههای سیاستگذار ورزشی و بهداشتی كشور
- 6- بسترسازی، تقویت و توانمندسازی پژوهشی پژوهشگران و جهتدهی و اولویتبندی پژوهشی در حیطه ورزش معلولین
- 7- تقویت پژوهشهای بینرشتهای و بهکارگیری متخصصین علوم ورزشی و سایر علوم مرتبط برای توسعه ورزش قهرمانی و سلامت معلولین
- 8- جلب حمایت و همکاریهای مراکز پژوهشی و اجرایی داخلی و بینالمللی برای تقویت فعالیتهای پژوهشی